Ribozom Nedir? Ribozomun Görevi Ve Özellikleri

Ribozomlar, hücredeki küçük fabrikalar gibidir. Hücrenin işleyişi için her türlü işlevi yerine getiren proteinler üretirler. Bir ribozom, protein yapmak için bir mikro makine görevi gören organeldir. Ribozom organeli, özel proteinler ve nükleik asitlerden oluşur.

Ribozom Nedir?

Ribozomlar, bakterilerden ökaryotlara kadar tüm canlı hücrelerde protein sentezinin hayati rolünü yerine getiren oldukça karmaşık, makromoleküler yapılardır. Ribozomlar, bir elektron mikroskobu altında bakıldığında, 15 ila 25 nm arasında değişen bir çapa sahip, düzleştirilmiş ve küresel şekilli organellerdir.

Ribozomlar Hücrenin Içinde Nerede Bulunur?

Ribozomlar, sitoplazma adı verilen hücrenin içindeki sıvıda bulunur veya zara bağlanır. Hem prokaryot (bakteri) hem de ökaryot (hayvanlar ve bitkiler) hücrelerinde bulunabilirler.

Ayrıca Bunu da Okuyabilirsiniz: Hücre Nedir? Hücrenin Yapısı Ve Görevleri

Ribozomun Görevi

Herhangi bir hücredeki ribozomun işlevi protein üretmektir. Proteinler hemen hemen tüm hücresel işlevlerde kullanılır. Proteinler katalizörler olarak, liflere destek sağladıkları için reaksiyon süresini hızlandırırlar ve birçok protein, kas hücrelerinin kasılması gibi belirli görevlerde çalışır.

Protein Sentezi

Ribozomun ana görevi hücre için protein üretmektir. Hücre için yapılması gereken yüzlerce protein olabilir, bu nedenle ribozomun her bir proteinin nasıl yapılacağına dair özel talimatlara ihtiyacı vardır.

Bu talimatlar, haberci RNA biçiminde çekirdekten gelir. Haberci RNA, ribozoma proteinin nasıl yapılacağını söyleyen bir tarif görevi gören belirli kodlar içerir. Protein yapımında iki ana adım vardır: transkripsiyon ve çeviri. Ribozom, çeviri adımını gerçekleştirir.

Çeviri

Çeviri, mesajcı RNA’dan(mRNA) talimatları alıp onu bir proteine ​​dönüştürme sürecidir. Ribozomun proteini yapmak için attığı adımlar şunlardır: İki alt birim, haberci RNA(rRNA) ile birleşir. Ribozom, RNA üzerinde kodon adı verilen doğru başlangıç ​​yerini bulur. Ribozom, proteine ​​hangi amino asitlerin ekleneceğine dair talimatları okuyarak RNA’dan aşağı doğru hareket eder. RNA üzerindeki her üç harf, yeni bir amino asidi temsil eder. Ribozom, proteini oluşturan amino asitleri birleştirir. RNA’da bir “durdurma” koduna ulaştığında proteini oluşturmayı durdurur ve ona proteinin hazır olduğunu söyler.

Protein yapma sürecini özetlersek oldukça basittir. İlk önce bir amino aside ihtiyacınız vardır. Hücrede yaşayan bir başka nükleik asit, taşıyıcı RNA(tRNA)’dır ve hücre etrafında yüzen amino asitlere bağlanırlar. mRNA’nın(mesajcı RNA) önerdiği talimatlarla, ribozom bir tRNA’ya bağlanır ve bir amino asidi çeker. tRNA daha sonra hücreye geri salınır ve başka bir amino aside bağlanır. Ribozom, sonunda daha büyük bir proteinin parçası olacak uzun bir amino asit (polipeptit) zinciri oluşturur.

Ribozom Organeli

Ribozomlar bir tür organeldir. Organeller, hücre için belirli işlevleri yerine getiren yapılardır. Ribozomun görevi protein yapmaktır. Diğer organeller arasında çekirdek ve mitokondri’yi sayabiliriz.  

Ribozom organeli özeldir çünkü hem prokaryotlarda hem de ökaryotlarda bulunurlar. Çekirdek gibi bir yapı yalnızca ökaryotlarda bulunurken, her hücrenin protein üretmek için ribozoma ihtiyacı vardır. Prokaryotlarda zara bağlı organel bulunmadığından, ribozomlar sitoplazmada serbestçe yüzer.

Ribozomlar, ökaryotik bir hücrenin çevresinde birçok yerde bulunur. Onları sitoplazmada yüzerken bulabilirsiniz . Bu yüzen ribozomlar, hücrenin içinde kullanılacak proteinleri yapar.

Ribozom Yapısı

Ribozomlar, tüm yaşam formları boyunca inanılmaz derecede benzer bir yapıya sahiptir. Bilim adamları bunu, ribozomun protein sentezlemesinin çok etkili ve verimli bir yolu olmasına bağlıyorlar. Ribozomun büyük alt birim ve küçük alt birim olarak adlandırılan iki ana bileşeni vardır. Bu iki birim, ribozom yeni bir protein yapmaya hazır olduğunda bir araya gelir. Her iki alt birim de RNA ipliklerinden ve çeşitli proteinlerden oluşur.

Büyük alt birim: Büyük alt birim, proteinler oluşturulurken yeni bağların yapıldığı yerdir. Ökaryotik hücrelerde “60S” ve prokaryotik hücrelerde “50S” olarak adlandırılır.

Küçük alt birim: Küçük alt birim gerçekten o kadar küçük değildir, büyük alt birimden biraz daha küçüktür. Protein sentezi sırasında bilgi akışından sorumludur. Ökaryotik hücrelerde “40S” ve prokaryotik hücrelerde “30S” olarak adlandırılır. Alt birim adlarındaki “S” bir ölçü birimidir ve Svedberg birimini ifade eder. Bilim adamları, ribozom yapısındaki bu farkı, hastalığa neden olmak üzere prokaryotik mikroorganizmaları öldürebilen ilaçlar geliştirmek için kullanıyorlar.  

Ayrıca Bunu da Okuyabilirsiniz: DNA Nedir? DNA’nın Yapı Birimi ve DNA’nın Yapısı

Ribozom Hakkında İlginç Gerçekler

#) Ribozomdaki “kaburga”, protein yapımıyla ilgili talimatları sağlayan ribonükleik asitten (RNA) gelir.

#) Ribozomlar, koruyucu bir zarla çevrili olmadıkları için çoğu organelden farklıdır.

#) Ribozom, 1974’te Albert Claude, Christian de Duve ve George Emil Palade tarafından keşfedildi. Bu bilim adamları keşifleri için Nobel Ödülü’nü kazandılar.

Benzer aramalar: ribozomal rna, ribozozomun görevi ve özellikleri, çok sayıda ribozom, tek bir ribozomda olan proteinleri ihtiyaca göredir, protein sentezinin yapıldığı, endoplazmik retikulum,